محمدرضا شجریان

هفته‌نامه‌ی «همشهری جوان» در شماره‌ی 242خود، گفت‌وگوهای کوتاهی با محمدرضا شجریان و مجید درخشانی انجام داده و پرسش‌هایی را پیرامون گروه شهناز با این دو هنرمند در میان گذاشته است.

اشتباه نکنید! هنوز هم شجریان از آن چهره‌های غیرقابل دسترس برای خبرنگاران است. این چند سؤال و جوابی هم که می‌بینید، حاصل چند دقیقه‌ای است که مابین تمرین، شجریان را تنها گیر آوردیم و شروع کردیم به گپ زدن. البته شجریان هم با روی خیلی خوش استقبال کرد و دست رد به سینه‌ی ما نزد.

- استاد نظرتان در مورد کار گروه شهناز چیست؟ از عملکرد بچه‌ها راضی هستید؟

بله، البته. کار بچه‌ها در این چند وقت بسیار خوب بوده و روز به روز هم بهتر شده. من بچه‌های گروه را خیلی دوست دارم. همه‌شان مثل بچه‌های خودم هستند و واقعاً آنها را به اندازه‌ی بچه‌هایم دوست دارم. فضای همدلی خیلی خوبی بین اعضای گروه هست و این باعث می‌شود کار آن خمیرمایه و معنویت خودش را داشته باشد. فکر می‌کنم تشکیل چنین گروهی جرأتی می‌خواست که هیچ‌کس جز من آن را نداشت. بچه‌ها هم خیلی خوب کار کردند و جواب این اعتماد را دادند.

- شما با این ایده گروه شهناز را تشکیل دادید که جوان‌های بااستعداد را جمع کنید و آنها را معرفی کنید؛ اما فقط تعداد محدودی در گروه شهناز می‌توانند فعالیت کنند. برای جمع کردن بقیه‌ی جوان‌های با علاقه و استعداد کاری کرده‌اید؟

بله، آقای درخشانی گروهی به‌نام «خورشید» دارند که در آن خیلی از جوان‌های بااستعداد را جمع کرده‌اند. من هم قصد دارم با کمک ایشان یک گروه بزرگ از سازهای ایرانی را در کنار هم جمع کنم و ارکستر بزرگی تشکیل دهیم. حتی مشغول ساخت و طراحی سازهایی هستم که در ارکستر نیاز داریم و بین سازهای ایرانی وجود ندارند. تنها مشکل‌مان در قسمت سازهای بادی است. چون ساز بادی خوبی که به درد ارکستر بخورد، فقط نی است و ساز دیگری نداریم.

- پس هنوز کار روی سازهای جدید را دنبال می‌کنید؟

بله، هم نواقص و مشکلات سازهای قبلی‌ را که ساخته شده‌اند، برطرف می‌کنم و هم درگیر ساخت سازهای جدید هستم. جدیدترین سازی که کار ساخت آن تقریباً تمام شده و تا چند وقت دیگر آن را وارد گروه می‌کنم، «شهبانگ» نام دارد که از خانواده‌ی سازهای زهی است. اضافه شدن این ساز به گروه رنگ‌آمیزی سازها را خیلی بهتر می‌کند.

×××

مجید درخشانی از قدیمی‌های موسیقی سنتی است و سرپرست گروه جدید شجریان. او از شکل‌گیری این گروه می‌گوید...

- اصلاً ایده‌ی تشکیل گروه شهناز از کجا آمد؟

من از مدت‌ها قبل، پیش از اینکه بیایم ایران در فکر یک ارکستر بزرگ از سازهای ایرانی بودم تا اینکه آقای شجریان به من پیشنهاد داد که چنین گروهی را تشکیل بدهیم؛ چون خودم هم به این کار خیلی علاقه داشتم، خیلی جدی پی آن را گرفتم و شروع کردم به انتخاب اعضای گروه.

- افراد گروه را چه‌طور انتخاب کردید؟

قبلاً من گروه مشابهی تشکیل داده بودم به‌نام گروه خورشید که جوان‌های فوق‌العاده بااستعدادی در آن جمع شده بودند. خیلی از بچه‌ها را با توجه به شناختی که از آنها داشتم از همان گروه انتخاب کردم و باقی را هم با توجه به سابقه‌ای که از آنها داشتیم دعوت کردیم و از آنها تست گرفتیم. چندتای دیگر هم با معرفی استادان دیگر یا به‌واسطه‌ی نیازی که داشتیم مخصوصاً برای سازهای جدیدی که آقای شجریان ساخته‌اند به گروه دعوت کردیم.

- ارزیابی خودتان از فعالیت دوساله‌ی گروه چیست؟

خب فعالیت گروه دو قسمت دارد؛ در بخش گروه‌نوازی فوق‌العاده قوی هستیم. بچه‌ها بسیار خوب کار می‌کنند. آن‌قدر در این بخش قوی هستند که حتی یک آهنگ با یک بار تمرین آماده‌ی اجرا و ضبط می‌شود. اما در بخش تکنوازی و جواب آواز کمی ضعیف‌تر هستیم. آن هم به‌نظرم به خاطر این است که این جوان‌ها قرار است جواب آواز استادی مثل شجریان را بدهند و این سطح توقع شنونده را بالا می‌برد. خیلی طبیعی است که ما نتوانیم جواب آواز استاد شجریان را بدهیم. حتی من هم که خیلی تجربه‌ام بیشتر است، تجربه‌ی کافی در این زمینه ندارم؛ چه برسد به این جوان‌ها که تجربه‌شان در این زمینه خیلی کم است. البته استاد برای چندتا از بچه‌های گروه یک‌سری جلسات گذاشتند که توانایی آنها را در زمینه‌ی جواب آواز بالا ببرند که اتفاقاً خیلی هم تأثیر داشته است.

- گروه شهناز خواننده‌محور است؟ یعنی قرار است فقط با استاد شجریان کار کنید یا کار با خواننده‌های دیگر را هم مدنظر دارید؟

گروه شهناز که با محوریت استاد شجریان شکل گرفت و در اصل ایشان پایه‌گذار آن بوده است. فکر نمی‌کنم که در آینده هم قرار باشد با خواننده‌ی دیگری کار کنیم. در واقع اگر استاد شجریان نباشد، دیگر گروه شهناز هم وجود نخواهد داشت.

×××

گفت‌وگو: علی‌اصغر رضوی
تایپ و بازنشر: شجریانی‌ها